مقایسه‌ افعال حرکتی در دو زبان فارسی و انگلیسی از دیدگاه شناختی و رده‌شناختی

چکیده حرکت در زبانهای مختلف میتواند از طریق افعال حرکتی بیان شود که نحوه رمزگذاری آن در زبانها متفاوت میباشد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه افعال حرکتی در دو زبان فارسی و انگلیسی از دیدگاه شناختی و ردهشناختی بر اساس چارچوب نظری ارایه شده از سوی تالمی (Talmy, 2000b) در مورد زبانهای فعل- محور و قمر- محور است. او ﻗﻤر را ﻣﻘﻮﻟﻪ دﺳﺘﻮری هر سازه ﻏﻴﺮ از متمم گروه اﺳﻤﻲ ﻳﺎ ﮔﺮوه ﺣﺮف‌اﺿﺎﻓﻪای ﻫﻤﺮاه ﻓﻌﻞ میداند ﻛﻪ ﺑﺎ رﻳﺸﻪ ﻓﻌﻞ راﺑﻄﻪ ﺧﻮاﻫﺮی دارد. بدین منظور 180 و در مجموع 360 فعل حرکتی در دو زبان فارسی و انگلیسی بر اساس پیکره مرتب شده ازکیا (Azkia, 2012) از افعال حرکتی گردآوری و با استفاده از فرهنگهای دوزبانه و یکزبانه (آکسفورد، آریانپور و عمید) در بافت جمله بررسی و ترجمه شدند. سپس به لحاظ فعل- محور یا قمر- محور بودن، نحوه تقسیمبندی عناصر معنایی و قمر غالب با یکدیگر مقایسه شدند. یافته‌ها حاکی از آن است که زبان فارسی بر خلاف زبان انگلیسی میل بیشتری به سوی قمر- محور بودن دارد. قمر غالب در زبان فارسی قمر حالت و در انگلیسی قمر جهت میباشد. در نهایت عناصر معنایی زبان فارسی به نسبت زبان انگلیسی قمر- محورتر عمل میکنند و هر کدام از این دو زبان طبقهبندی خاص خود را نسبت به نظریه تالمی دارند.